गूढकथा - आग्या वेताळ

तो काळ होता सन 1960. महाराष्ट्रातले एक खेडेगाव- धामनेर! आमच्यासोबत ते सगळे अनाकलनीय घडले ते याच गावात. ऐकायचं आहे का काय घडलंय घडलं ते?
एखादी अनवधानाने केलेली चूक सुद्धा काय काय भोगायला लावते ते ऐकायचं आहे?

आता मी येथे एका झाडावर बसलो आहे. पोळ्यातला मध कुणी चोरत तर नाही ना यावर जातीने लक्ष देतोय...मी झाडावरच बसलेला असतो. कंटाळा आलाय या आयुष्याचा पण, मी काही करू शकत नाही.

या बसा! झाडाखाली बसा, सांगतो सगळं!

माझे वडील धामनेर पासून जवळ तालुक्याच्या ठिकाणी शिंकपूर येथे प्राथमिक शिक्षक होते. नुकतीच तिथे त्यांची बदली झाली होती. आम्ही दोघे त्या वेळेस 14 वर्षांचे होतो. मी आणि माझा दोन मिनिटांनी लहान भाऊ राज. दिसायला आम्ही अगदी एकसारखे नव्हतो. आम्ही दोघे धामनेर गावातल्याच शाळेत जायचो. कारण सगळ्यांना रोज तालुक्याला जा-ये सध्यातरी परवडली नसती आणि तालुक्याचे गाव राहायला थोडे महागच होते म्हणून आम्ही धामनेरला राहत होतो!

“जय? झाली का अंघोळ? राज थांबलाय अंघोळीचा! लवकर ये बाहेर! ” मातीच्या चुलीवर भाकरी थापत त्या दिवशी माई मला म्हणाली. आम्ही आमच्या आईला माई म्हणत असू! सकाळचे नऊ वाजले होते.

“चल आटोप लवकर! रोज माझ्या आधी नंबर लावतोस आणि अंघोळीला वेळ लावतोस! ” राज खेकसला.

अर्धवट अंग पुसतच मी मोरीतून पडदा बाजूला करून बाहेर आलो. तसा राज माझ्या डोक्यावर टपली मारून मध्ये घुसला.

“माई, बघ ना हा. रोज उशिरा उठतो आणि वर अंघोळीला जायची घाई पहिले असते. ” राज माईला म्हणाला.

तात्या- माझे वडील, शाळेत जायची तयारी करता करता रेडिओ ऐकत होते. आमचा दोघांचा आवाज ऐकून ते रेडिओ बंद करून पांढरा कुर्ता, धोतर आणि गांधी टोपी असा रोजचा पोशाख घालून बाहेर आले आणि आमच्या दोघांवर ओरडले, “गप्प बसा रे, नालायकांनो! रोज सकाळच्या वेळेला कशाला अंघोळीसाठी भांडता? ”

तात्यांनी त्यांची सायकल पुसायला घेतली.

“तुमची शिदोरी बांधलीय. ठेचा, काकडी, कांदा, भाकरी बांधलीय! पापडाचा चुरा पण दिलाय तेल मीठ टाकून! ” माई त्यांना कापडात बांधलेली शिदोरी देत म्हणाली.

“बाळांनो, नीट शाळेत जा, अभ्यास करा आणि गोंधळ घालून घरी तुमच्या माईला त्रास द्यायचा नाही बरं का? ” माझ्या पाठीत एक धपाटा घालत ते म्हणाले आणि सायकलवर टांग टाकून जायला निघाले.

मी रडत म्हणालो, “भांडतो आम्ही दोन्ही आणि फक्त मलाच मार बसतो!”

“उद्या त्याची पाळी मार खायची! ” तात्या म्हणाले आणि सायकलवर निघून गेले.
राज मला मोरीतून चिडवत होता, “बघा बघा, आग्या वेताळ कसा रडतो! ”

लहान मुले एकमेकांना आग्या वेताळ असे चिडवायचे. आग्या वेताळ काय आहे ते त्यांना माहितीही नव्हते. आमचे भांडण झाले की राज मला असे चिडवायचा कारण त्याला माहीत होते की, कोण जाणे का पण मी आग्या वेताळ या नावाचा धसका घेतला होता. त्या सकाळी शाळेत जाताना फक्त आग्या वेताळाचाच फक्त विचार करत होतो.

राज शाळेत त्याच्या मित्रांसोबत वेगळा जायचा आणि मी माझ्या!

मी आणि माझा मित्र भानू शाळेत सोबत जात होतो. कच्ची पायवाट होती. त्यावरून आम्ही दोघे चालत होतो. शाळा चार किलोमीटर दूर होती. मध्ये एक छोटासा ओढा लागायचा. मी उदास का आहे असे त्याने विचारले पण मी जवळ आग्या वेताळाचा विषय काढला नाही. कदाचित तो मला हसला असता.

आम्ही इतर गप्पा गोष्टी करत असताना ओढ्याजवळून चालत असताना एक मधमाशी माझ्या डोक्यावर घोंघावू लागली पण मी तिला हाताने हाकलून दूर केले पण ती परत परत येऊ लागली. तेव्हा डाव्या बाजूला मला एका झाडावर मधमाश्यांचे पोळे दिसले. राजवरचा राग मधमाश्यांवर काढण्यासाठी मी एक गुळगुळीत दगडगोटा उचलला आणि त्या पोळ्याकडे वेगाने मारून फेकला. तो दगड पोळ्याला लागून पुन्हा त्याच वेगाने जोरात माझ्या दिशेने आला, तो मी पटकन झेलला आणि थोडक्यात बचावलो नाहीतर माझा डोळाच फुटला असता…

त्या पोळ्यातील मधमाश्यांना काहीच झाले नाही. उलट त्या सगळ्या एकत्र आल्या आणि त्यांचा एकत्रितपणे हवेतच एक मोठा गोळा तयार झाला. जणू काही त्या माश्या एकमेकांच्या कानात काहीतरी कुजबुजत आहेत..!

भानू म्हणाला, “अरे कशाला त्या जीवांना त्रास देतो उगाच? ”

“अरे, मी तर सहजच!”,असे म्हणून मी विषय टाळला आणि म्हटले, “निघू इथून आता आपण! ”

तो दगडगोटा मी सहज खिशात टाकला आणि आम्ही शाळेकडे निघालो..

दुपारी चार वाजता शाळेतून घरी परत आलो. आमच्या घराच्या पाठीमागे थोडे दूर एक शेत होते. त्या शेताजवळ एक झोपडी होती. त्याजवळ एका खांबाला बैलांना बांधून ठेवले जात असे. त्या बैलांच्या गळ्यातील घंटानाद कानाला नेहमी सुमधुर वाटे! मध्येच एखादी थंडगार वाऱ्याची झुळूक यायची आणि त्या झुळुकेचा आस्वाद घेत घेत मी त्या बैल जोडीकडे नेहमी तासनतास बघत राहायचो, घंटांची किण किण ऐकत राहायचो.

माईला मी शाळेतून घरी आल्याची आरोळी दिली, अंगणातील भल्या मोठ्या रांजणातून एक तांब्याभर पाणी काढून पिले आणि अंगणातील एका बाजेवर (खाट) अंग टाकले. काल रात्री माईला आम्ही दोघांनी लाडू बनवायला मदत केली होती. त्यामुळे जागरण झाले होते. म्हणून मला जवळजवळ आता झोपच येत होती. तोपर्यंत माईने आमच्या मातीच्या घरासमोर शेणाने सारवायला सुरुवात केली.

अचानक खिशातल्या दगडाकडे माझे लक्ष गेले, कारण तो अचानक अतिशय गरम झाला होता. का, कुणास ठाऊक? त्याचा चटका सहन न होऊन तो मी जोराने भिरकावून फेकून दिला…!

मी बाजेवर पहुडलो असताना एक मधमाशी येऊन कानाजवळ त्रास देऊ लागली. गुर्र गुन्न असा आवाज काढू लागली. मी तिला हाकलले पण ती हट्टी होती आणि इकडे माझी झोप पण डोळ्यात मावत नव्हती. अचानक त्या मधमाशीचा आकार हळू हळू मोठा होत गेला, तिचे कानाजवळचे गुर्र गुर्र गुंन्न गुन्न सुद्धा वाढले आणि पाहता पाहता ती हवेत वर वर ढगापर्यंत जाऊ लागली आणि तिचा तो गुर्र गुर्र गुन्न गुन्न आवाज सुद्धा खूप मोठा होत गेला.

ती जसजशी दूर जात होती तसतसा तिचा आकार अधिकाधिक मोठा होत गेला...

त्यामुळे अधिकाधिक अंधार होत गेला. गुर्र गुन्न आवाज आकाशभर येत होता. ती ढगात पोहोचली आणि अचानक जळाली. मग तो मोठा ढग सुद्धा जळाला. ढगांतून ज्वालांचा पाऊस पडायला लागला...

ज्वाळांचे थेंब माझ्या दिशेने येत होती. त्या मधमाशीचे विद्रूप, काळे आणि आकाश व्यापायला निघालेले भयंकर ध्यान पाहून मी घाबरलो. तसेच तो भयंकर गुर्र गुन्न असा आवाज असह्य होवू लागला...

ते ज्वाळांचे थेंब माझेकडे येत आहेत असे पाहून मी किंचाळलो आणि कानावर हात ठेवत बाजेवर ताडकन उठून बसलो. आधीच दुपारचा उकाडा आणि त्यात घाबरल्यामुळे आलेल्या घामाच्या धारा!!

इकडे तिकडे पाहतो तो काय, आजूबाजूला मधमाशी कुठेच नव्हती!

वरचे ढग सुद्धा शांत होते. मग मला जाणवले की ते मला दिवसा पडलेले भयंकर स्वप्न होते. कदाचित दुपारी शाळेत जातांना मी मधमाश्यांच्या पोळ्याला दगड मारल्याने तर मला असे होत नाही ना, असा विचार माझ्या मनात थोड्या वेळाकरता आला. माईला मी स्वप्न सांगितले जरी असते तरी तिने पाठीत एक धपाटा घातला असता आणि गृहपाठ कर म्हणून पिटाळले असते, म्हणून मी ते स्वप्न विसरून जायचे ठरवले.

संध्याकाळी तात्या आले. गृहपाठ वगैरे आटोपल्यानंतर आणि अंगणात खेळून झाल्यानंतर आम्ही सगळ्यांनी रात्री अंगणात कंदिलाच्या आणि चंद्राच्या उजेडात खिचडी आणि लोणचे असे जेवण केले. आज सोबत काकडीसुद्धा होती. तात्यांनी येताना आणली होती.

आमचेकडे घरी अजून वीज नव्हती. वीज आम्हाला अजून परवडत नसे! कंदील लावूनच आम्ही दिवस (की रात्र) काढायचो. जेवण झाल्यावर आम्ही अंगणात बाजा आणि त्यावर अंथरून टाकले. कंदील विझवून चंद्राच्या उजेडात अंगणात सगळे झोपी गेले.

रात्री दहा वाजले असतील तरी मी अजून झोपलो नव्हतो. खाटीवर पडले पडले एका ढगाकडे लक्ष गेल्यावर मला दुपारचे स्वप्न आठवले आणि छातीत धस्स झाले. ते स्वप्न आठवल्यावर दुपारी कानाला सुखद वाटणारी त्या बैल जोडींच्या गळ्यातील किणकिण, आता मात्र थोडी गूढ वाटायला लागली. पण नंतर हळू हळू मला झोप यायला लागली!

पण आकाशातल्या ढगातून दोन मधमाश्या निघाल्या. खाली येऊ लागल्या. मग आणखी चार, आठ.. असे करत करत असंख्य मधमाश्या त्या ढगातून निघाल्या जसे काही ते ढग म्हणजे एक मोहोळच होते!

पावसाच्या धारांसारख्या त्या खाली बरसू लागल्या…

मी प्रचंड घाबरलो. इतका की मला लघुशंका लागली.

आणि बघतो तो काय? तो एक भास होता! ढगांत काहीही नव्हते! तो खरंच भास होता? पुन्हा मी बघितलेले स्वप्न होते का ते?

आता नक्की मध्यरात्र उलटून असेल, असे मला वाटले. घरात एकटा जाऊ घड्याळ बघण्याची माझी हिंमत काही झाली नाही. मी उठलो आणि मोरी मध्ये गेलो.

मोरीतल्या खिडकीतून समोरचे एक जीर्ण आणि महाकाय वडाचे झाड दिसत होते. त्याच्या पारंब्या चंद्राच्या उजेडात वेगळ्याच भासत होत्या. एका क्षणाकरता मला समोर असे दिसले की त्या पारंब्या नाहीत तर उलट्या लटकलेल्या असंख्य माणसांचे हातच आहेत!

या विचारात असतानाच त्या झाडामागून एक संपूर्णपणे सफेद अशी मानवाकृती बाहेर आली. चंद्रप्रकाशात ती आकृती आणखीनच सफेद दिसत होती. तो एक पांढराशुभ्र माणूस होता. (की सैतान?) तो माझेकडे एकटक बघू लागला. माझी नजर त्याच्या नजरेशी अचानक बांधली गेली.

मग, विचित्र हावभाव करत तो खाली बसला. पुन्हा हातपाय वेडेवाकडे करत उभा राहिला. पुन्हा खाली बसला. पुन्हा विकट हास्य हसत हसत तो वेडावाकडा उभा राहिला. मग तो झाडाला टेकला. थोडा वेळ चंद्राकडे त्याने एकटक पाहिले. चंद्राकडे पाहून तो ओळखीचे हसला. जणू काय चंद्रावरून त्याला कुणीतरी माणसाने हात हालवून ओळख दिली!

मग अचानक त्याने झाडाच्या दोनचार पारंब्या पकडल्या आणि त्यांना लटकत लटकत तो झोके घेऊ लागला. झोके घेताना तो एकटक माझेकडेच नजर लाऊन एकसारखा बघत होता. सोबतच इतर पारंब्या सुद्धा आपोआप हालू लागल्या. झोके घेताना तो काहीतरी बडबडत होता पण ते बडबडणे अर्थहीन आणि अतर्क्य वाटत होते...

आता माझी जवळपास दातखीळ बसायचीच बाकी होती.

शहारलेल्या अवस्थेत पटकन लघुशंका आटोपून मी पळत पळत तात्यांच्या खाटेजवळ गेलो. त्या गडबडीत मोरीचा पडदा ताणला गेल्याने डोक्यावर पडला आणि तसाच मी पळत सुटलो.

तात्यांना जोरजोराने हालवत मोठ्याने म्हणालो, “त..त... तात्या.. तात्या. भुरा सैतान! भु.. भु... भुरकट भूत! ”

ते ऐकून माई जागी झाली पण अजून तात्या जागे होत नव्हते. मी पडदा काढून बाजूला फेकला. तोपर्यंत तात्या जागी झाले. मी त्यांना कसेबसे सांगितले की मी वडाच्या झाडाखाली काय काय पाहिले.

त्यांनी प्रथम मला शांत केले आणि आम्हाला म्हणाले, “शांत बैस जय. पहिले शांत बैस! मुलांची आई, तुम्ही मध्ये जा! राजला घेऊन मध्ये घरात बसा! मी बघतो काय ते!”

राज सुद्धा यायचा आग्रह धरू लागला पण “मदत लागली तर तुला बोलवेन. तू माई सोबत घरात थांब” असे म्हणून त्यांनी त्याला येऊ दिले नाही. माई आणि राज घरामध्ये गेले.

तात्यांनी मला पाणी प्यायला दिले, स्वतः पाणी पिले आणि शांतपणे कंदील पेटवला आणि म्हणाले, “जय, कुठे आहे रे तो सैतान? दाखव बरं मला! ”

आमचे ते मातीचे घर थोडे मुख्य वस्तीपासून बाजूलाच होते. दूरवरच्या घरातील लोक गाढ झोपले असावेत आणि आमचे आवाज त्यांचे पर्यंत पोचले नसावेत कदाचित, कारण कुणीही जागे झालेले वाटत नव्हते. मग तात्या मला बरोबर घेऊन वडाच्या झाडाखाली आले. मी घाबरत घाबरत त्यांच्यासोबत आलो. पारंब्या थोड्या थोड्या हालत होत्या. तो पांढरा सैतान तेथे दिसत नव्हता.

“इथेच तर होता तो! झो.. झो .. झोके घेत होता”, ते भयंकर नजरबंदी चे खेळ असणारे “त्याचे” झोके मनात आठवून मी थरथर कापत म्हणालो.

“चल, झाडाच्या त्या बाजूने पाहू, जेथून तो बाहेर आला असे तू सांगतोस”, तात्या हिंमत एकवटून मला धीर देत म्हणाले.

आम्ही झाडाच्या मागच्या बाजूला आलो. बाहेर रातकिडे किर्र किर्र करत होते. बैलांच्या गळ्यातील घंटा किण किण करत होत्या. आमच्या पावलांमुळे जमिनीवरच पाला पाचोळा आवाज करत होता.

बाजूचे अंधारे शेत!
शेतात तीन बागुलबुवा हात पसरवून उभे होते.
उभ्या काड्या आणि त्यावर मोठे मडके आणि त्यावर खडूने काढलेले दोन मोठे डोळे! मी तिकडे बघून भयंकर शहारलो.

“व्हयोम…... व्हयो ssss म्”, असा भयंकर आवाज करत पारंब्यांना पायाने पकडून उलटा लटकलेला तो अभद्र सफेद सैतान तात्यांच्या चेहऱ्याजवळ वरून एकदम झोके घेत झेपावला. त्याचे डोळे आता लाल प्रखर प्रकाशाने पेटले होते. त्या डोळ्यांनी क्षणभर तात्या सुद्धा घाबरले पण ते लगेच सावरले.

मी तर जोरात किंचाळलो, “हाच तो सै.. सै..सैतान!”

तात्यांनी हिंमत करून त्याची हनुवटी धरून त्याला जोरात खाली ओढले. तो जमिनीवर धाडकन आदळला. तात्यांच्या या धाडसाचे मला त्या वेळेस कोण कौतुक वाटले म्हणून सांगू? सांगता सोय नाही! एका भयंकर सैतानाला आपण इतके घाबरलो होतो आणि त्याला तात्यांनी झाडावरून खाली पाडले! वा!

त्याला तात्यांनी जोरात ओढल्याने एक क्षण ते झाड थरथरले. सगळ्या पारंब्या जोराजोराने हेलकावे घेऊ लागल्या. तो सैतान खाली पडला. जमिनीवरच्या पानांचा जोरात आवाज झाला. एका वाळलेल्या पानांच्या ढिगाऱ्यावर तो अचानक पडल्याने बावचळला. मी झाडाला टेकून थोडा दुरूनच हा प्रकार बघत होतो. तात्यांनी कंदील झाडाच्या ढोलीत ठेवला. ते आजूबाजूला कुठे काठी दिसते का ते बघू लागले. त्यांना थोड्या अंतरावर एक काठी दिसली. ती काठी उचलायला ते थोडे बाजूला झाले आणि म्हणाले, “बघतोच आता तूला, या काठीनेच झोडपतो आणि उद्या पोलिसांच्या स्वाधीन करतो. तू कसला सैतान? तू तर कुणीतरी बहुरूपी मूर्ख वाटतो मला!”

तेवढ्यात तो सफेद सैतान जमिनीवरून वेगाने उठला….

आणि त्याने गावाच्या दिशेने पळायला सुरुवात केली. तो तात्यांच्या तावडीत सापडला नाही. सगळे अचानक घडल्याने तात्यांना सुद्धा सावरायला वेळ लागला तेवढ्यात तो पळाला. आता त्याच्या मागे पळून उपयोग नव्हता कारण तो जिकडे पळाला तेथे काटेरी झाडे झुडुपे होती. पळताना त्याने एकदा थांबून एक विखारी नजर आमच्यावर टाकली. तो क्षण आम्ही दोघे जण एकमेकांकडे बघू लागलो आणि जबरदस्त घाबरलो..

नंतर पुन्हा पळून तो सैतान एका अंधाऱ्या झुडुपातून गायब झाला...

तात्यांनी कंदील घेतला, काठी घेतली आणि मला म्हणाले, “चल जय! घरात जाऊया आता! ”

“तात्या! तुम्ही खूप शूर आहात! ” मी म्हणालो.

त्या घटनेनंतर रात्रभर आम्ही सगळ्यांनी जागून काढली. सकाळी पाच वाजता आम्हाला थोडी झोप आली...
***

दिवस उजाडला. सकाळचा नेहेमीचा सूर्य गूढ आणि भकास वाटत होता.

सकाळी पेंगुळलेल्या अवस्थेत सगळ्यांनी आपापली कामे आटोपली…

तात्यांच्या शाळेत त्यांच्या सहकारी शिक्षकांसोबत आणि धामनेर गावात काही मित्रांसोबत तात्यांनी रात्रीच्या त्या अनुभवाविषयी नक्की चर्चा केली असावी. कारण, त्या दिवशी उशिरा संध्याकाळी शाळेतून घरी आल्याबरोबर पाणीही न पिता तात्यांनी मला एकच प्रश्न दरडावून विचारला, “तू काल एखाद्या मधमाश्यांच्या पोळ्याला त्रास दिला होतास काय? ”

मी घाबरत होतो. मला वाटले आता मला नक्की मार बसेल. राज आणि माई आमच्या दोघांकडे बघत होते. एकटक! आता काय होणार?

तात्या पुन्हा गर्जून म्हणाले, “ अरे सांग ना! मी काय विचारतोय तुला? ”

मी थरथरत म्हणालो, “मी … मी…दु दु दुपारी.. ”

तात्या आता सौम्य झाले, “ अरे सांगून टाक! नाहीतर आपले काही खरे नाही! मी तुला रागावणार नाही! सांग! ”

असे म्हटल्यावर मी थोडा दिलासा येऊन म्हणालो, “हो हो, मी … मी…दु दु काल दुपारी शाळेत जातांना सहज त्या ओढ्याजवळच्या एका मधमाश्यांच्या पोळ्याला दगड मारला होता... पण पण.. ”

तात्या मला गदागदा हालवत म्हणाले: “अरे पण काय? बोल पुढे लवकर! ”

मी म्हणालो, “तो दगड पोळ्याला लागून वेगाने पुन्हा माझेकडे आला, पण मी तो चुकवला नाहीतर.. ”

तात्या: “अरे आता.. काय उपयोग? तुझ्याकडून एक मोठी चूक झाली आहे! ”

मी: “चूक.. कोणती चूक? ”

तात्या: “ आज मला चर्चेतून माहीत पडलं आहे की या गावात कुणीही मधमाश्यांचे नाव घेत नाही. त्रास देत नाही. आणि पौर्णिमेच्या आसपास तर मुळीच नाही. त्यांचे मध कुणीच काढत नाही. जर का तसे केले तर मधमाश्यांचा रक्षक म्हणजेच “आग्या वेताळ” त्यांचे रक्षण करतो, बदला घेतो. ”

मग मला हळू हळू लक्षात यायला लागले की मला मधमाश्यांचे भीतिदायक स्वप्न का पडले ते! पण मी ते कुणाला सांगितले नाही!

तात्या पुढे म्हणाले, “शाळेत जातांना जो पाण्याचा ओढा लागतो त्या ओढ्याच्या उजव्या बाजूला दूरवर एक पर्वत दिसतो. त्यावर अनेक मोठी झाडे दिसतात. मग पर्वत चढून गेले असता तेथे एक पडका छोटासा ऐतिहासिक किल्ला आहे. खरे तर तो किल्ला नाही तर एक ऐतिहासिक काळापासूनचे एकमेव बांधकाम उरले आहे जे आता पडझड होवून खराब झाले आहे. पण गावातले सगळेजण त्याला किल्लाच म्हणतात. काही लोकांनी बघितल्यानुसार बरेचदा रात्री पौर्णिमेच्या रात्री त्या पडक्या किल्ल्यातून एक जाळ निघतो आणि तो हळूहळू त्या झाडांजवळ जातो. तो जाळ अधांतरी तरंगत तरंगत जातो. आग लागलेला वेताळ म्हणजेच “आग्या वेताळ” असे लोक त्याला म्हणतात. ”

मी आवंढा गिळून विचारले: “मग, काल रात्री जो सैतान आला होता तोच आग्या वेताळ होता का? ”

आता आम्ही सगळेजण अंगणात खाली सतरंजी टाकून बसलो होतो... बाजूला कंदील होता. चंद्राचाही उजेड होता!

तात्या: “ नाही! तो या गावातला एक वेडा माणूस आहे. ”

मी: “वेडा माणूस? ”

मध्येच माई म्हणाली, “याला कशाला त्या मधमाश्यांची नाव घ्यायची दुर्बुद्धी सुचली कुणास ठाऊक? ”

राज: “ अगं माई! पहिले ऐक तर खरं तात्या काय म्हणत आहेत! ”

तात्या: “ऐका तर! मी काय सांगत होतो की कालचा तो भुरा सैतान एक वेडा आहे. तो एकदा आग्या वेताळाच्या तावडीत सापडला होता आणि त्यानंतरच त्याचे असे हाल झाले आहेत. तसा या गावात तो अनेक दिवस राहत आहे. त्या पर्वतावरच्या पडक्या किल्ल्यात तो राहतो. पण काही दिवस तो या गावातून गायब झाला होता. ”

माई पुन्हा म्हणाली, “आणि आमचा कारटा बघा, कसा गायब लोकांना परत आणतो ते? भलता हुश्शार आहे! ”

राज, “ माई गं! पहिले ऐक तर खरं पूर्ण हकीगत! ”

तात्या, “मी आपली रात्रीची हकीगत आणि वेड्याचे वर्णन सगळ्यांना सांगितल्यावर त्यांना वाटले की तो तोच वेडा आहे आणि तो काल रात्री या गावात परत आला होता. मला वाटते तू पोळ्याला दगड मारल्याने आग्या वेताळ पुन्हा जागृत झाला आणि तो वेडा पण परत आला! ”

मी घाबरत विचारले, “पण आग्या वेताळाने त्या वेड्याला का तावडीत पकडले होते? ”

तात्या सांगू लागले, “मी ज्यांना आपली कालची घटना सांगितली त्यांनी बड्या बुजुर्ग लोकांकडून असे ऐकलेय की एकदा धामनेर गावात एक मध चोरणारी आणि तो भरपूर मध वेड्यासारखी पोटभर पिणारी एक टोळी आली होती. त्या टोळीच्या नादी लागून त्या वेड्याने (जो आधी वेडा नव्हता) विनाकारण लाखो मधमाश्यांना जाळून जाळून ठार मारले होते. पैश्यांकरता!…ती रात्र पौर्णिमेची होती. त्यांनी त्या झाडांवरील मधमाश्यांत खूप बेधुंदपणे खळबळ माजवून खूप मध गोळा केला.”

राज मध्येच म्हणाला, “अशी भयंकर टोळी आली तरी कुठून? आणि ती टोळी एवढा मध का प्यायची?”

तात्या पुढे म्हणाले, “ती टोळी कुठून आली होती कुणालाच माहीत नाही. ती म्हणे अघोरी राक्षसांचीच एक प्रजाती होती! ती टोळी मधाची खूप भुकेली असते. चंद्राच्या उजेडात पौर्णिमेला ते एक अघोरी यज्ञ करत आणि मध पिऊन यज्ञाला बसत. यज्ञात मधाची आहुती देत. त्यामुळे त्यांना कसलीतरी अघोरी सिद्धी मिळत असे. पण त्या टोळीने जेव्हा तो मध त्या रात्री पडक्या किल्ल्यात बसून पोटभर पिला तेव्हा त्या सगळ्या जणांच्या शरीरावर फोड उगवले आणि त्या फोडांतून जाळ बाहेर येऊन त्यांना वेदना होऊ लागल्या. सकाळी ते सगळे मृतावस्थेत दिसले. त्यानंतरच त्या जळून मेलेल्या लाखो मधमाश्या भूत बनून म्हणजेच आग्या वेताळाचे रूप घेऊन पुन्हा आल्या, कारण मधमाश्यांचा एवढा भयानक संहार या आधी आजपर्यंत कधीच कुठेच झाला नव्हता म्हणे! त्या वेड्याने म्हणे निर्घृणपणे मधमाश्यांना जाळून मारण्याचे विविध उपाय त्या टोळीला सुचवले होते! पैशांकरता!”

सगळे श्वास रोखून ऐकत होते.

मी विचारले, “पुढे काय झाले? ”

तात्या सांगू लागले, “त्या वेड्याने तेव्हा मध पिला नव्हता पण तो आग्या वेताळाचा अभद्र आकार बघणे त्याच्या नशिबी आले. त्याच्याच कर्मामुळे! त्या आग्या वेताळाच्या तावडीत तो सापडला. त्या भयंकर अक्राळ विक्राळ वेताळाने त्याला घेरले, त्याच्या सर्वांगावर कडाडून चावे घेतले आणि त्या पौर्णिमेच्या मध्यरात्री गावाकडे पाय नेतील तिकडे भयानकपणे ओरडत तो पळत सुटला!”

राज म्हणाला, “बापरे, किती भयंकर आहे हे सगळे! पुढे काय घडले?”

तात्या पुढे म्हणाले, “पुढे आणखीन भयंकर प्रकार घडला. त्याने पळता पळता स्मशानात सुद्धा अनेक मुडदे पायदळी तुडवले. इतके की त्याला गणतीच नाही. काही लोकांनी ते बघितले तेव्हा त्यांना अभद्राची चाहूल लागली. गावात तो आल्यावर रात्री अर्धे अधिक गाव जागे झाले. मधमाश्यांना अकारण त्रास देऊन मारण्याची शिक्षा त्याला मिळाली सगळ्यांनी त्याला पिटाळून गावातून हाकलून दिले. कुणी म्हणे तो त्यानंतर पडक्या किल्ल्यात राहायला गेला. पोलीस सुद्धा त्याला पकडू शकले नाहीत. “

मी म्हणालो, “मग पुढे काय? तो गावात पुन्हा आला का?”

तात्या म्हणाले, “ मी ऐकल्याप्रमाणे त्या वेड्याच्या अंगात कधी कधी आग्या वेताळ येतो, विशेषतः पौर्णिमेच्या रात्री आणि त्याआधीच्या व नंतरच्या काही रात्री! अंगात आल्यावर तो वेडा इतका भयंकर दिसतो आणि वागतो की सांगता सोय नाही! ”

हे सगळे ऐकून आम्ही सगळेजण अत्यंत भयभीत झालो होतो.

राज ने विचारले: "आणि काल तो वेडा पळून कुठे गेला असेल? ”

तात्या: “आज सकाळी पाच वाजता गावातल्या अनेकांनी त्याला पर्वतावरच्या शिखरावर जाऊन छाती ठोकून आकांत करताना पहिले. सगळीकडे वाऱ्यासारखी खबर पसरली आहे की वेडा परत आलाय.. ”

मी विचारले, “मग आता आपण काय करायचे? "

तात्या म्हणाले, "आता आपण एकच करू. मला काहींनी सुचवल्यानुसार या गावातून आता बाडबिस्तरा गुंडाळून माझी शाळा ज्या गावात आहे त्या शिंकपूर या गावी जाऊया. तेच योग्य आहे. नाहीतर तो वेडा किंवा तो आग्या वेताळाच्या रूपातील मधमाश्या तुला किंवा आपल्या सगळ्यांना त्रास देण्याची शक्यता आहे! मी उद्या त्या गावात भाड्याच्या खोलीची चौकशी करतो आणि आपण लवकरच स्थलांतर करूया! आणि गावातली लोकही आपल्याला त्रास देऊ शकतात कारण आपण आग्या वेताळाला जागृत करायला कारणीभूत ठरलोय! ”

माई उद्वेगाने उद्गारली, “काय याने नसती ब्याद करून ठेवली! ”

मी: “माई, मी मुद्दाम थोडेच केले? आणि माझ्या दगडाने त्या मधमाश्यांना काहीही झाले नाही. उलट दगडच उलट्या पावली माझ्या कडे परत आला! उलट माझाच डोळा फुटता फुटता वाचला! ”

माई म्हणाली, “अरे पण तू पौर्णिमेच्या जवळपास त्यांचे नाव घेतले ना! ती पांढरी ब्याद आपल्या मागे लावलीस ना तू त्यामुळे!! दगड परत आला तेव्हा तुला काहीतरी संशय यायला हवा होता आणि त्या मधमाश्यांची माफी मागून घ्यायला हवी होती तू! "

मी: "आता मला काय माहिती होते असे? मी तो दगड खिशात टाकून आणला होता काल? "

माई: “काय? तू तो दगड घरी घेऊन आलास? फेक तो दगड!"

मी: "त्याच दिवशी म्हणजे काल दुपारी फेकला मी तो दगड त्या वडाच्या झाडावर! "

माई: "अरे अरे, हे काय केलेस करनाळ्या? "

तात्या: “जाऊद्या मुलांची माई! गप्प बसा! जे झाले ते झाले. आता फक्त आपण या गावातून स्थलांतर करेपर्यंत सुरक्षित कसे राहायचे ते बघायचे! मी उद्या आणखी चौकशी करून आपण सुरक्षित राहण्यासाठी यावर आणखी काही उपाय आहेत का ते तपासतो! तोपर्यंत सगळ्यांनी सावध राहा आणि कोणतीही गडबड नको! काय? कळलं ना? ”

राज ला विज्ञान आवडायचे. तो म्हणाल